تحلیل فقهی جایزه‌های بانکی در سپرده‌های پس‌انداز

یکی از انواع شایع سپرده‌های بانکی سپرده پس‌انداز است که هیچ سودی به آن پرداخت نمی‌شود؛ اما بانک‌ها برای تشویق مشتریان خویش به این نوع سپرده‌ها گاه جایزه‌هایی به قید قرعه پرداخت می‌کنند. با توجه به آنکه ماهیت فقهی این نوع سپرده‌ها قرض تلقی شده و از لحاظ فقه اسلامی قرض همراه با شرط زیاده ربا و حرام است، این پرسش مطرح می‌شود که آیا سپرده‌گذاری به قصد جایزه‌های بانکی از مصداق‌های قرض ربوی شمرده می‌شود یا خیر؟ نوشتار پیش رو با روش تحلیلی وصفی در صدد اثبات این نکته است که هر چند برخی دریافت جایزه‌ها را به‌طور مطلق حرام می‌دانند؛ اما تطبیق قرض ربوی در جایزه‌های بانکی بستگی تام به نوع قصد سپرده‌گذار و تعامل وی با بانک دارد. اگر سپرده‌گذاری مبتنی بر دریافت جایزه باشد؛ به‌طوری که مشتریان بانک خود را دارای حق قانونی بر عهده بانک بدانند، در این صورت حکم شرعی حرمت قرض ربوی بر آن صادق خواهد بود اما در غیر این صورت نمی‌توان ربوی‌بودن آن را ثابت کرد. همچنین انواع رویکرد‌های مشتریان با معیار‌های اثباتی آن به‌تفصیل بیان شده است.